Carta abierta a un compañero secularizado, pero compañero. (I)

En castellano y a continuación en gallgo



De Xosé Manuel Carballo Ferreiro
A Don José María Rodríguez Díaz, en paradero materialmente imprecisable.

Querido José María, no es necesario que te pares ahora en estas cosas, pero te escribo más por mí que por ti, porque la memoria no me va a más, ¿sabes?. Ya lo leerás cuando estés acostumbrado a esa nueva vida y dispongas de tiempo. El 27 de abril, y te pongo la fecha porque yo todavía tengo que llevar la cuenta desde esta orilla, aunque bien sé que tú ya vives en otra dimensión en la que no acierto a pensar cómo se puede medir el tiempo, si lo hay; pero tampoco me voy a devanar los sesos en esas cosas, pues ya lo sabré cuando sea.

Te quería recordar que ese día, el 27, recibí tu último correo. Sólo dos líneas y media, más corto de lo habitual, pero se veía que lo habías escrito haciendo ya un gran esfuerzo. Decías:“Estoy mal, incluso perdí un oído... Bueno, paro porque estoy muy cansado. Un abrazo”. Si tuviese estas palabras tuyas escritas de tu puño y letra en papel, serían como una reliquia que besaría de vez en cuando. Como en el ordenador puede comerlas un virus o ser borradas sin querer, las imprimí en cursiva y así puedo besarlas, aunque no es lo mismo.


Si un amigo es un tesoro, y lo es, cuando Ignacio, el cura de Trabada, me comunicó el día 9 de mayo por la mañana que habías muerto, pensé:“¡Allá va! ¡Perdí un tesoro!”. Si te he de decir la verdad no me cogió de sorpresa la mala noticia, porque sabíamos que ya estabas fuera de cuentas y las últimas veces que nos cruzamos unas poquitas palabras por teléfono, se notaba que el tren de tu vida iba reduciendo la marcha porque estaba llegando a la meta. Además, en el atardecer del 8 tu querida Asunción le dijo a mi hermana Fe que no había esperanzas. Esperanzas no, pensé en cama mientras te encomendaba a Don San Jaime Bendito, pero esperanza, y bien fundamentada, sí que la hai.

Como ahora, al hablar menos puedo pensar más, no tardó en venirme el “trasacordo” y me recriminé a mí mismo por llegar a pensar dos cosa: Una que te había perdido y otra que habías llegado a la meta. Si te hubiese perdido, no te estaría hablando ahora, y de meta nada. Sería renegar de lo que creí, y tú también, toda la vida y especialmente desde que entramos en el otoño. Llegaste al final de otra etapa, o todo más de una meta volante, porque nuestra meta final no está en ningún hospital ni en casa, ni en el tanatorio, ni en el camposanto. Está ahí en el regazo del Padre.



Tú no cansabas de repetir:“Soy el hijo pródigo. Son el hijo pródigo”. Como intuía por donde ibas, porque ya tenía algo de experiencia con otros compañeros como tú, te llevaba la contraria pero sin forzar mucho diciéndote: “Pues en hora buena, hermano y amigo, porque yo todavía ando por fuera, en el camino de vuelta. Prepárate para la fiesta, pero creo que no va a ser muy grande; porque tú, lo que se dice irse de casa no te fuiste”. Bajabas algo más la voz, mirabas una foto de tu gran compañera y esposa Asunción, que optó por decrer ella para que crecieses tú, y musitabas:“Fui, fui”. Y yo me quedaba pensando: “A este José María, como a muchos más compañeros curas secularizados les está barrenando la interpretación que se hizo en contra de ellos de: “El que pone la mano en el arado y vuelve la vista atrás no es digno del reino de Dios”. Sé que hay varias interpretaciones de esa palabras de Jesús y ninguna es definitiva, también sé que la expresión es metafórica y no para interpretarla al pie de la letra, e incluso sé por propia experiencia que pra arar derecho, tanto con dóciles y sufridas teixas como con un tractor o con un burro como en tiempos de Jesús, hay que mirar pra atrás de vez en cuando, y enderechar y sortear alguna peña. Pra arar en la creatividad no valen códigos de leyes, ni pilotos automáticos, sino periódicas revisiones de vida.

Creo que te entendía, amigo, pero no sabía responder, debido a mis propios condicionamientos, o quizás no me atrevía a dar la respuesta que me parecía acomodada sin conocer bien la pregunta por miedo a salirme de las lindes de la ortodoxia. Te respondía de forma indirecta aconsejándote aplicarte a ti mismo lo que habías predicado a otros sobre la misericordia de Dios, y volvía a cavilar en cómo se pode decir que renegó de nada quien como tú desbordaba fe, vivió preocupado por la Iglesia, por la diócesis, por los curas, por los necesitados, por el prójimo, promoviendo o impulsando iniciativas solidarias cómo la de un hogar calentito pra que los viejos de la comarca no tengan que ser desenraizados y trasplantados, porque los árboles viejos no prendemos de nuevo, palidecemos, nos secamos y morimos de pena. Seguía pensado:"¿Volvería la vista atrás este hombre que ya antes de enfermar rezaba con devoción, le confortaba tanto la comunión, investigó sobre curas santos, promovió un libro sobre Don San Jaime, amó entrañablemente su tierra? ¿Este que usó todos los medios posibles pra denunciar cacicadas e injusticias, reafirmar verdades y crear conciencia social con la misma energía con que, estando aún de cura y canónigo en Mondoñedo, animaba a participar en unas jornadas sobre la Virgen María pregonando megáfono en boca: “La Virgen



también es cosa de hombres!”? ¿Volvería este hombre la vista atrás de aquello de: “Biaventurados los limpios de corazón”, cuando él valoraba siempre lo que hacían los demás y no dejaba espacio pra contar lo que hacía él? Así, tuvimos que sospechar que había más de lo que muchos sabíamos cuando supimos que las banderas del Ayuntamiento lloraban a media asta tu partida, en un gesto que honra a la Corporación Ribadense.¡Ay, José, José, cómo me engañaste, pillabán!

En Galego
Carta aberta a un compañeiro secularizado, pero compañeiro.
De Xosé Manuel Carballo Ferreiro
A Don José María Rodríguez Díaz, en paradoiro materialmente imprecisable.



Querido José María, non tés por que pararte agora nestas cousas, pero fágoo máis por min ca por ti, porque a memoria non che me vai a máis, sabes?. Xa o lerás cando esteas afeito a esa nova vida e teñas vagar. O 27 de abril, póñoche a data porque eu aínda teño que levar a conta desde esta ribeira aínda que ben sei que ti xa vives noutra dimensión na que non atino a pensar como se pode medir o tempo se o hai, pero tampouco me vou devanar os miolos nesas cousas, que xa o saberei cando sexa.

Queríache recordar que ese día, o 27, recibín o teu último correo. Só dúas liñas e media, máis curto do habitual, pero víase que o escribiras facendo xa un gran esforzo. Dicías: “Estou mal, incluso perdín un oído… Ben, paro porque estou moi cansado. Unha aperta.”. Se tivese estas palabras túas escritas do teu puño e letra en papel, serían como unha reliquia que bicaría de vez en cando. Como no ordenador pode comelas un virus ou ser borradas sen querer, impriminas en cursiva e así podo bicalas tamén aínda que non é mesmo..

Se un amigo é un tesouro, e éo, cando Ignacio de Trabada me comunicou o día 9 de maio pola mañá que morreras, pensei: “Aló vai! Perdín un tesouro”. Se che hei dicir a verdade non me colleu de sorpresa a mala nova, porque sabíamos que xa estabas fóra de contas e as últimas veces que nos cruzamos unhas pouquiñas palabras por teléfono, notábase o que o tren da túa vida ía reducindo a marcha porque estaba chegando á meta. Pra máis, na tardiña do 8 a túa querida Asunción díxolle á miña irmá Fe que non había esperanzas. Esperanzas non, cavilei na cama mentres te encomenda a Don San Jaime Bendito, pero esperanza, e ben fundamentada, sique a hai.

Como agora, ó falar menos podo pensar máis, non tardou en virme o trasacordo e recrimineime a min mesmo chegar a pensar dúas cousa: Unha que te perdera e outra que chegaras á meta. Se te perdera, non che estaría falando agora, e de meta nada. Sería renegar do que crin, e ti tamén, toda a vida, e máis aínda desde que entramos no outono. Chegaches ó final doutra etapa, ou todo máis dunha meta volante, porque a nosa meta final non está en ningún hospital nin na casa, nin no tanatorio, nin no camposanto. Está aí no colo dun Pai.

Ti non cansabas de repetir: “Son o fillo pródigo. Son o fillo pródigo” Como intuía por onde ías, porque xa tiña algo de experiencia con outros compañeiros coma til, levábache a contraria pero sen forzar moito dicíndoche: “Pois noraboa, irmán e amigo, que eu tamén o son pero aínda ando por fóra, no camiño de volta. Prepárate prá festa, pero creo que non che vai ser moi grande; porque ti, o que se di irse da casa non te fuches”. Baixabas algo máis a voz, mirabas unha foto da túa gran compañeira e esposa Asunción, que revía ela pra que medrases ti, e musitabas: “Fun, fun”. E eu quedábame pensando: “A este José María, coma moitos mais compañeiros curas secularizados, estalle barrenando a interpretación que se fixo en contra deles de: “O que pon a man no arado e volve a vista atrás non é digno do reino de Deus”. Sei que hai varias interpretacións desa palabras de Xesús e ningunha é definitiva, tamén sei que é unha metáfora e non debe ser interpretada ó pé da letra, e incluso sei por propia experiencia que pra arar ben, tanto con mansas e sufridas teixas coma cun tractor ou cun burro coma en tempos de Xesús, hai que mirar pra atrás de vez en cando, e endereitar e sortear algún penedo. Pra arar na creatividade non serven manuais de códigos de leis por moi canónicos que sexan, nin pilotos automáticos, senón revisións periódicas de vida e pra iso hai que vover a vista.

Creo que te entendía, amigo, pero non sabía responder, polos meus propios condicionamentos, ou non me atrevía a dar a resposta que me parecía axeitada sen coñecer ben a pregunta, por medo a botarme fóra das lindes da ortodoxia. eRespondíache de forma indirecta aconsellándoche aplicarte a ti mesmo o que predicaras a outros sobre a misericordia de Deus e volvía a matinar en como se pode dicir que renegou de nada quen coma ti rebordaba fe, viviu sempre preocupado pola Igrexa, pola diocese, polos curas, polos necesitados, polo próximo, promovendo ou impulsando iniciativas solidarias como a dun fogar quentiño pra que vellos da comarca non teñan que ser desenraizados e transplantados, porque as árbores vellas non prendemos de novo, murchámonos, secamos e morremos de pena. Seguía pensado: Volvería a vista atrás este home que xa antes de enfermar gravemente rezaba con devoción, sentía tanto conforto na comuñón, investigou sobre curas santos, promoveu un libro sobre Don San Jaime, amou entrañablemente a súa terra? ¿Este que usou tódolos medios posibles pra denunciar cacicadas e inxustizas, reafirmar verdades e crear conciencia social coa mesma enerxía con que, estando aínda de cura e cóengo en Mondoñedo, animaba a participar nunhas xornadas sobre a Virxe María pregoando megáfono en boca: “A Virxe tamén é cousa de homes!”?. Volvería este home a vista atrás de aquilo de: “Benia ós limpos de corazón”, cando el valoraba sempre o que facían os outros e non deixaba espazo pra contar o que facía el. Así, tivemos que sospeitar que había máis do que sabíamos cando vimos que as bandeiras do Concello choraban a media asta a súa partida, nun xesto que honra á Corporación Ribadense . Ai, José, José, cómo me enganaches, pillabán!



Volver arriba